تاریخچه حمل و نقل
تاریخچه حمل نقل
ملل شرق با توجه به قدمتشان داراي گنجينه هاي ارزشمندي از تمدن بشري هستند و شهر نيز به عنوان يكي از اين آثار و در واقع مهد آثار مختلف تمدن در اين جوامع مطرح است. كشور ايران نيز بدين سابقه طولاني تمدن از اين آثار بي بهره نبوده است. راه و راهسازي در ميان ايرانيان چه در دوران باستان و چه در دوره هاي پس از آن همواره يك ضرورت بوده است. بر همين اساس بايد علل گرايش ايرانيان را به راه سازي و به تبع آن توسعه و افزايش مهارت آنها در اين بخش تا اندازه زيادي ناشي از شرايط و ويژگيهاي حاكم بر سرزمين ايران دانست.
جنبه های حمل و نقل
رشته حمل و نقل دارای جنبه های گوناگونی است : در یک طبقه بندی کلی می توان آن را به سه بخش زیر ساخت ، وسایل نقلیه و بهره برداری تقسیم نمود. زیر ساخت شامل شبکه های حمل و نقل « جاده ها ، خطوط راه آهن ، راه های هوایی ، راه های آبی ، خطوط لوله حمل مواد ، غیره ) مورد استفاده و همچنین گره ها یا پایانه ها ( مانند فرودگاه ها ، ایستگاه های راه آهن ، ایستگاه اتوبوس ، بنادر . وسایل نقلیه عموماً در شبکه ها حرکت می کنند، مانند اتومبیل ها ، قطارها و هواپیماها .
مد های حمل و نقل
مد ها، ترکیبی از شبکه ها، وسایل نقلیه و بهره برداری هستند و شامل پیاده رفتن، سیستم اتومبیل/ بزرگراه، ریلی، حمل و نقل دریایی (کشتی ها، راه های آبی و کنترل ترافیک هوایی).
حمل و نقل
اولین شیوه حمل و نقلی که در جهان مورد استفاده قرار گرفت، حمل و نقل جادهای بود که به وسیله حیوانات به انجام میرسید. با گذشت زمان مردم از ارابههای بزرگ برای حمل و نقلهای زمینی خود استفاده کردهاند و این روش مرسوم شد. با گذشت زمان و همچنین رونق گرفتن موضوع تجارت در سراسر دنیا، حمل و نقل دریایی شروع به کار کرد.
اوایل از کشتیهای بادبانی برای حمل و نقل دریایی استفاده میشد، اما به مرور زمان و با اختراع نیروی بخار و همچنین به کمک ذغال سنگ، کشتیهای بخار ساخته شدند و مورد استفاده قرار گرفتند. بعدها نیز با استفاده از همین نیروی بخار و ذغال سنگ، حمل و نقل ریلی کار خود را آغاز کرد. با پیدا شدن سوختهای فسیلی، کشتیهای گوناگون با سوخت گازوئیل و همچنین موتورهای دیزلی مورد استفاده واقع شدند. پس از آن نیز هواپیماها، بالن و دیگر وسایل برای حمل و نقل در امور نظامی، مسافرتی، تجاری و … به کار گرفته شدند. در کل باید بگوییم که موضوع حمل و نقل به قدری وسیع وگسترده است که باید برای تعریف آن از گذشته تا به امروز، چندین کتاب مختلف نوشت.
تاریخچه حمل و نقل در ایران
کشور ما دارای تمدن باستانی بسیار کهن است. با توجه به این موضوع سابقه بسیار طولانی و درخشانی در زمینه تاسیس راه، حمل و نقل،، باربری و سایر موارد از این دست دارد. حمل و نقل در ایران به طور مداوم از دوره باستان تاکنون وجود داشته است. از این رو خصوصیات و شرایط حاکم بر کشورمان را به نوعی میتوان علت اصلی ایرانیان به موضوع راهسازی و بالا بردن میزان مهارت در این زمینه بیان کرد.
جالب است بدانید که ایرانیان ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در زمینه ساخت شناور و دریانوردی فعالیت داشتند و همین موضوع سبب شد تا ایرانیان قرنها حاکمیت دریاهای اطراف را داشته باشند. موقعیت جغرافیایی، تمدن ایرانیان و رابطه خوب ایرانیان به مصر و ملتهای خاورمیانه سبب شد که حمل و نقل زمینی و دریایی از همان دوران در ایران رونق بیشتری پیدا کند. قبل از آن حمل و نقل جادهای به طور شهر به شهر در کشورمان به انجام میرسید.
پیشرفت حمل و نقل در ایران
با گذشت زمان در دوره حکومت اشکانیان، شرکتهای حمل و نقل و سیستمهای باربری شکل جدیتری به خود گرفت و در واقع گستردهتر از گذشته شد. در دوره ساسانیان موضوع تجارت و حمل و نقل تا جایی پیشرفت داشت که حمل و نقل و همچنین تجارتهای بینالمللی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار شد. در زمان ساسانیان بود که حمل و نقل و تجارت میان ایران و کشورهای اروپایی و آفریقایی شروع شد.
در جریان قرن ۱۸ و ۱۹، تغییراتی که از طریق کامل شدن فنی وسایل نقلیه به وجود آمد، انگیزههای بسیار زیادی را در زمینه تغییرات بنیادی نظامهای حمل و نقل ایجاد کرد. با توجه به این مسأله، سرعت و همچنین کارایی خدمات حمل و نقل و جابجایی افزایش بسیار زیادی پیدا کرد.
در این بین با انقلاب صنعتی و پیشرفتهای بسیار زیاد در زمینه تکنیک حمل و نقل در دنیا، کشور ایران که به طور اغلب در مسیر جاده ابریشم که جزو بهترین جادهای دنیا به حساب میآمد و لقب شاهزاده بینالمللی را یدک میکشید، تجارتهای بینالمللی خود را انجام میداد، به یکی اولین کشورهای دنیا تبدیل شد، که با استفاده از حمل و نقل، سود خوبی را به دست میآورد. بعدها نیز ایران با استفاده از روشهای دریایی، هوایی و ریلی توانست به موفقیتهای بسیار زیادی در زمینه حمل و نقل برسد. تاریخچه حمل و نقل در ایران به طور کلی، درخشان بوده است.
تاسیس اداره حمل و نقل در ایران
استفاده از اتوبوس برای حمل و نقل با اینکه سرعت و میزان جابجاییها را با افزایش بسیار زیادی همراه کرده بود، اما مشکلاتی هم داشت و سبب شد مردم نارضایتیهای خود را اعلام کنند. با توجه به این موضوع دولتمردان وقت در سال ۱۲۹۸ شمسی تصمیم گرفتند که قوانینی را برای استفاده بهتر از اتوبوس تنظیم کنند. از این رو یک اداره با هدف مدیریت امور حمل و نقل تاسیس شد.
بعد از تاسیس این اداره بسیاری از مشکلات مردم حل شد. از بهترین خدماتی که توسط این اداره ارائه شد میتوان به مشخص کردن زمان کار اتوبوسها، تعیین هزینه کرایه، صادر کردن پلاکهای شناسایی برای کلیه اتوبوسها و همچنین به وجود آوردن آییننامه انضباطی اشاره کرد. با گذشت زمان مقدار تعداد خطوط اتوبوس فعال افزایش پیدا کرد.
در سال ۱۳۲۰ شمسی تعداد اتوبوسهای پایتخت که در زمینه حمل و نقل مسافر فعالیت داشت، به ۱۰۰ عدد رسید. در سال ۱۳۳۱ دولت با وارد کردن شرکتهای خصوصی به سیستم حمل و نقل جادهای، تصمیم داشت تا سرمایهگذاران بیشتری را جذب این سیستم کند و بتواند از این راه به درآمدزایی برسد. تاسیس اداره حمل و نقل یکی از مهمترین وقایع تاریخچه حمل و نقل در ایران میباشد.